Trước hết cần phải nói đây là một loại mắm rất ngon, không như những lời đồn đại đâu đó cho rằng đây là loại mắm mọi rợ. Cá được đem rửa sạch, dùng cây chít (gần giống cây lau) để đâm làm bong vảy. Sau đó ngâm khoảng hơn một đêm cho tới khi nào cá sình nổi lên, đem ra chặt đầu (nếu là cá lóc thì phải mổ bụng moi hết ruột) rồi cho vào cối giã nhuyễn cùng với: muối, đường, tiêu, tỏi, ớt, cơm nguội theo một tỷ lệ vừa đủ. Hỗn hợp này cho vào khạp đậy nắp kín. Khi mắm bốc mùi thì cho thính vào trộn đều, đậy nắp kín để ở nơi thoáng mát, không nên để gần bếp, bị nóng mắm dễ bị có mùi khó chịu. Khoảng từ 60 ngày là có thể ăn được. Mở nắp khạp ra, mùi thơm béo ngậy bốc hơi, ta cứ muốn ăn ngay. Phía trên hũ mắm nổi lên một lớp nước màu vàng nhạt sánh như mật ong, như nước mắm nhĩ, độ đạm rất cao. Người ta thường chắt lớp nước này riêng ra, đậy nút kín để dùng dần, pha chế như loại nước mắm quý. Phần cái sền sệt còn lại gọi là chả được chế biến thành nhiều cách ăn. Phải là khách quý, thân như người trong gia đình mới được chủ nhà tiếp bằng mắm bồ hóc.
Lúc mùa màng bận rộn, gấp gáp, sáng ngủ dậy chỉ cần cơm nguội ăn với dưa leo, hoặc rau đắng chấm mắm bồ hóc có thêm tỏi, ớt hiểm cũng rất ngon. Thông thường, người ta lấy cái mắm vằm nhuyễn cho thêm gia vị: tiêu, tỏi, đườâng, gừng, bột ngọt và một ít thịt ba chỉ hoặc hột vịt rồi chưng lên, hoặc cho thêm ít bột mì tinh cuốn thành bánh chả chiên giòn, ăn rất thú. Khi ăn có kèm thêm các loại rau như: lá cách, ngò gai, rau đắng, hoặc các loại rau thơm khác theo ý thích của mỗi người. Nếu chế biến thành lẩu thì khi ăn cần thêm rau cù nèo, rau ngổ, diếp cá, ăn kèm với khế chua, chuối chát. Mỗi miếng mắm bồ hóc cùng với gia vị sẽ đọng lại trong ta một cảm giác khó quên với nhiều mùi: có mùi ngậy, béo, bùi của thịt cá, lại có mùi thơm của thính hơi chua chua, ngọt ngọt, có vị cay cay, đăng đắng của rau, gừng, tiêu, tỏi, ớt... Có khi ta lấy nước cốt của mắm bồ hóc để nấu canh tạp tàng (nhiều loại rau ở vườn) không cần thêm bọt ngọt, ăn cũng rất ngon.
Nếu có dịp, bạn hãy về các miệt ở Trà Vinh, Vĩnh Long, Vĩnh Châu (Sóc Trăng), Tịnh Biên, Châu Đốc (An Giang), bạn sẽ được thưởng thức hương vị đặc biệt của loại mắm độc nhất vô nhị này.
theo: Thanh Niên Online