Hầu như tất cả các vị khách đều chưng hửng: chỉ là một mớ cá tạp, nhỏ cỡ ngón tay cái, những con cá trông không khác các loại cá trắng, cá lòng tong, cá linh của Nam bộ! Các loại cá này được làm ruột, ướp nghệ, đường, bột ngọt, nước mắm, kho thành hai lửa. Hành và gừng được bằm bỏ vô trước, nước xúp, kho một lần cho chín cá, lại thêm một lần nước xúp, thật nhiều bột nghệ cho thấm cá mềm xương. Cá được kho bằng lửa lớn nên phần rìa của chảo nhỏ nước kho cháy vàng bốc mùi thơm lựng. Những con cá chín mềm, vị đậm, gắp để lên bánh tráng nướng nhai luôn xương, khá ngon.
Nghe bảo là món cá lúi, nhưng khi nhờ gắp cho một con chính hiệu để chụp hình, ông Tư cứ xốc đảo mãi mới tìm được một con. Cá lúi sông Côn độ rày cũng đã thành khan hiếm do bị đánh bắt nhiều, đa phần trên sông chỉ còn lại những con cá quát. Thực tình điều phân biệt được giữa hai loại cá này cũng không quá cách biệt, cá lúi có vẻ dai và ngọt thịt hơn một chút. Dân Tây Sơn không chỉ kho nghệ cá lúi mà còn chiên giòn, chiên bột hay bằm vò viên nấu canh chua, nấu cháo.
Đặc sản gây ấn tượng hơn với thực khách là con chim mía. Loài chim nhỏ hơn chim sẻ nhưng lớn hơn chim sâu này cứ giòn tan trong miệng mấy ông thực khách phương xa. Đó là một loài chim sống thành đàn trong các ruộng mía. Người ta bắt về từng bao, nhúng nước rồi đổ nước sôi vuột lông. Ông Tư bảo: Khi làm ruột thì rất dễ, một tay nẫu bóp cái bụng, một tay nẫu ngắt cái đít chim là lấy ra cả ruột. Đem đi chiên giòn rồi mới cho gia vị vào khèo, đảo. Những con chim nhỏ nhắn như là đặc ruột, thịt thà xương cốt ăn rất giòn.
 |
Món ngon Tây Sơn đạt tới cấp độ độc chiêu, hoang dã, lạ lùng hơn cả phải kể tới món gié. Phải gặng hỏi mãi khách mới nghe ra được cái tên của cái món ấy. Dế, rồi giế, dé, cuối cùng mới là gié. Không phải phở mà có mùi bò, không phải canh chua mà có vị chua, không phải nấu thuốc bắc mà có vị đắng. Lõng bõng lèo bèo là các miếng ruột, lá sách, huyết… Nước màu xanh thẫm, màu của mật, lẫn lộn là những cọng lá giang, giá, rau quế. Ông Tư bảo vị đắng là do gié bò, loại chất dịch bổ béo lấy ra từ ruột non của bò. Vị chua là từ lá giang, vị ngọt từ đường. Cả ba vị phải cùng hỗn hợp để tạo ra vị của gié. Món ăn được cho là rất mát này thường được dân Tây Sơn nấu ăn trong những ngày lễ hội truyền thống, thế nhưng phải ở cỡ cao thủ lắm mới thấy được cái ngon của món ăn đậm chất nghĩa quân này. Thổ địa Trần Thanh Mừng, chủ tịch Hội Văn nghệ tỉnh Bình Định, nói vui: Mấy món ngon thời trước các quan xơi hết rồi, còn lại những cái bèo bọt thì lính cũng phải có sáng kiến chế biến món này món nọ mới có cái nhậu chứ….
Bình Định còn một món đặc sản dân dã nữa, dân dã nhưng có hơi hướng Từ Hy Thái Hậu, đó là món sanh cầm. Anh Mừng kể, mấy chục năm qua anh chỉ được ăn món ấy có một vài lần. Cá diếc khi còn nhỏ cỡ dưới hai ngón tay, bắt ở các bàu về, rộng lại vài ngày và cho ăn bã dừa để rửa ruột. Rau thơm đầy đủ, nước mắm có chanh, hành, tiêu. Cá sống bắt lên, kẹp với rau, chấm nước mắm và đưa vào miệng đằng đuôi, khi ăn, cảm nhận con cá còn quẫy…
