Thường thì qua luôn tìm công việc gì đó để làm, khi thì đan mấy cái lờ, đặt dọc theo mấy đường nước, cũng đủ cá mắm cho hai ông cháu, qua với thằng Đậu qua ngày, khi thì qua lội vô rừng tràm gác kèo ong, chờ tới mùa, trúng cũng thu được vài chục lít mật. Năm nay bết bát quá, hai vợ chồng thằng con qua, cha mẹ thằng Đậu, theo bạn gặt lên tuốt Châu Đốc từ hôm ra giêng, vừa ăn Tết xong, gửi thằng Đậu mới lên tám ở nhà hủ hỉ, cũng là để rảnh tay rảnh chơn mà gặt, hái... Mới hôm đầu tháng rồi, nó nhắn về, nói công gặt cũng chẳng được bao nhiêu, vì bạn gặt các nơi đổ về đông quá. Nó nói nó cùng với mấy đứa bạn bán lúa công gặt, gom tiền lên Miên bao đìa tát, bắt cá làm khô, mắm, đem vể miệt Châu Đốc, Long Xuyên bán, lấy tiền mua lúa lại đem về. Qua nghe vậy thì hay vậy, ở nhà hai ông cháu chẳng chết đói đâu mà sợ. Thằng Đậu lớn lên trong rừng với qua nên tuy chẳng học hành gì ráo, nhưng việc gì cũng làm được. Từ tóm câu đến đặt trúm bắt lươn... chuyện gì cũng rành. Tuy vóc không lớn lắm nhưng thằng Đậu mạnh cùi cụi và lanh như con sóc, xuống nước thì khỏi nói, nó lặn hụp như rái cá... Qua thương thằng Đậu lắm, những gì qua biết, qua đều chỉ cho thằng Đậu, hai ông cháu coi là tương đắc với nhau lắm.

Một lần, qua với thằng Đậu theo đường nước chèo tuốt vào trong sâu, định tìm thêm chỗ gác thêm vài trăm kèo ong. Chỉ cần gạo đầy ảng , nước mắm đầy hủ... là đủ, tới đâu kiếm thức ăn tới đó, chim trời cá nước đầy ra đó, chỉ có mấy đứa làm biếng mới không có mà ăn. Tới đâu mệt thì cặm sào lại nghỉ. Chừng hơn ngày đường, qua biển thằng Đậu cột ghe nghỉ, dặn nấu cơm ăn và coi chừng ghe, còn qua rảo lên bờ coi địa thế. Rừng hoang vu, không dấu tích con người lai vãng. Tràm mọc dày ken, qua phải lách theo chỗ trống len tới. Chừng cách xa bờ hơn trăm thước, bổng nhiên rừng như sáng ra, trước mặt là một cái bàu trước chắc cũng khá rộng, nhưng trời hạn đã thu hẹp phần nước. Bãi bùn chung quanh giờ đã khô cứng. Mà cái gì vậy kìa, đá ở đâu mà ai sắp đầy bãi, lớn nhỏ đủ cữ. Ủa! đá sao mà cục cựa! Chừng dụi mắt nhìn kỹ thì chu cha quỷ thần ơi, rùa! không biết ở đâu mà tụ về bàu, có lẽ tim chút hơi mát của nước còn sót trong bàu do trời hạn quá lâu. qua chạy ngược về ghe. Thằng Đậu nấu vừa xong nồi cơm thấy qua hớt hải trở về, vội hỏi:

- Gì vậy nội ?

- Đừng hỏi, đừng hỏi, để nội tính thử ! có nước trà rót cho nội một miếng

Chừng xong một bình trà, qua biểu thằng Đậu

- Đi! Đi theo nội! Đi bắt rùa.

Hai ông cháu lại len lỏi trở vào rừng, gom lá tràm khô và củi bổi chất giáp vòng quanh đìa, chỉ chừa lại một lối duy nhất ra sông, thằng Đậu cũng đã quen ý qua, nên cũng không hỏi đi hỏi lại, chỉ lo gom lá khô. Hai ông cháu làm tới chạng vạng mới vừa xong, lui về ghe. Aên xong, thằng Đậu lăn ra ngủ như chết.

Sáng hôm sau, khi thằng Đậu thức dậy thì qua đã nấu cơm sẵn, hối thúc nó ăn cho chắc bụng. Chừng dọn dẹp xong, qua lui ghe ra cặm ngoài sông, cách bờ chừng một tầm . Qua lôi từ trên ghe một miếng ván nhỏ, một đầu gác lên be ghe, đầu kia gác lên bờ. Qua cũng đưa cho thằng Đậu cây giầm dặn nó ở ghe đợi. Qua lại lội vào rừng, cầm theo con cúi... Chừng một khắc sau, rùa bắt đầu xếp hàng bò từ từ xuống bờ sông. Bây giờ thì thằng Đậu mới hiểu công việc qua trù tính hôm qua. Qua bắt chước truyện Tam Quốc, dụng hỏa công phá trận Xích Bích Rùa, nhưng qua còn tài hơn Gia Cát Khổng Minh là bắt rùa phải chạy về hướng mà qua muốn... Chừng mấy anh rùa đầu tiên xuống đến bờ sông, qua lượm đặt lên cầu ván đã bắc sẵn xuớng ghe. Thế là cả đoàn quân rùa cứ theo anh đầu đàn mà lần lượt lên ghe. Từ trên bờ qua còn la lớn kêu thằng Đậu:

- Con coi con nào lớn cho lên ghe, con nào nhỏ hất xuống

Thế là thằng Đậu hờm sẵn trên ghe cứ lựa theo ý nội nó, miệng cứ tía lia;

- Thằng này lên, thằng này ở lại..., thằng này lên, thằng này lên...

...Mặt trời đã đúng bóng mà rùa vẫn cứ tiếp tục nối đuôi nhau lên ghe, dưới sông bì bõm không biết bao nhiêu là rùa bị thằng Đậu hất xuống, cố bám vào be ghe... Trời hơi xế thì ghe cũng vừa khẳm. Qua lên ghe sửa soạn nhổ sào, miệng kêu thằng Đậu

- Đậu! coi rút miếng ván, rồi đẩy mũi ghe ra.

Ghe được rút sào, cả mấy trăm con rùa dưới nước hai chân trước bám vào be ghe, hai chân sau bơi bơi trong nước, đẩy ghe chạy tới. Ban đầu còn đâm ngang đâm dọc, nhưng chỉ chừng vài phút sau qua đã kềm được lái, cứ thế mà ghe chạy băng băng trên sông. Thằng Đậu ngồi trên mũi ghe khoái chí ca vọng cổ. Cả hai ông cháu chẳng phải chèo chống gì mà ghe cứ như có gắn máy rẽ nước chạy, dậy sóng cả một khúc sông, khiến mấy ghe nhỏ, xuồng con trồi lên hụp xuống. Một ghe ngược chiều la lớn:

- Bớ tàu! Bớ tàu! bớt máy! bớt máy!

Thằng Đậu ngồi đằng mũi ghe thích chí cười lớn trả lời:

- Tàu này chạy bằng sức rùa thì làm sao bớt máy được !

Mấy người hổng tin? Hỏi bả coi

(ST)