Hiện tượng cá mập bay được nhìn thấy rõ nhất gần Đảo Hải cẩu - một "lãnh địa" toàn hải cẩu ở gần Cape Town, Nam Phi. Tại đó, cá mập trắng lớn và các loài cá mập khác tụ tập để săn loài động vật chân vây này.
 

Lao lên rồi nhào xuống, cá mập đã đớp gọn hải cẩu trong hàm răng sắc bén.

Khi hải cẩu bơi qua vùng nước sâu để tới hoặc dời nơi cư trú của chúng, lũ cá mập lảng vảng dưới biển sâu lao như tên bắn về phía hải cẩu gần mặt nước. Đà phóng, chưa kể sự dữ tợn, thường làm cho kẻ săn mồi lẫn con mồi bắn ra khỏi đại dương như một... chiếc nút chai sâm banh bay vụt ra khỏi cổ chai khi bạn khui ruợu. Vợ chồng nhà Fallows đã quay những cảnh này để cung cấp cho các tạp chí, hãng phim tài liệu trên toàn thế giới.

Họ cũng đưa các nhóm du khách nhỏ tới Đảo Hải cẩu để chứng kiến và chụp ảnh những cú bay này của cá mập. Thỉnh thoảng, họ dụ cá mập bằng cách kéo một con hải cẩu giả đằng sau thuyền. Fallows và Monique cũng thu thập nhiều dữ liệu về cá mập và hành vi của chúng. Họ nói đã dành hết nỗ lực (chụp ảnh và kinh doanh) cho việc bảo tồn loài động vật săn mồi bị đánh giá thấp và hiểu lầm này. Sau đây là cuộc phỏng vấn của tạp chí National Geographic với Chris Fallows về công việc của hai vợ chồng anh cũng như một số lời khuyên dành cho thợ lặn không chuyên và nhiếp ảnh gia:

Anh có thể cho biết về công việc của vợ chồng anh không?

- Chris Fallows: Chúng tôi điều hành một doanh nghiệp tên là Apex Images Expeditions, chuyên tổ chức các chuyến đi giúp du khách nhìn cá mập trắng săn mồi, lặn tự do cùng với cá mập mako và cá mập xanh. Sau đó, du khách tiếp tục tới một số công viên lớn nhất của châu Phi. Các đoàn thám hiểm này cho phép chúng tôi chụp ảnh động vật, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chúng..

Cá mập trắng lớn.

Chúng tôi không chỉ tổ chức các chuyến tham quan cho những người quan tâm tới thiên nhiên mà còn tạo điều kiện cho nhiều dự án làm phim mỗi năm. Chúng tôi đã hợp tác với National Geographic, Discovery Channel, BBC và các hãng tin khác để sản xuất những bộ phim như "Cá mập thông minh", "Air Jaws", "Great White" và "Deep Trouble". Qua các phim này, chúng tôi có cơ hội tiếp cận với hàng triệu người, mô tả cho họ vẻ đẹp của cá mập cũng như nhu cầu bảo vệ chúng.

Cảnh cá mập săn hải cẩu được nhìn từ xa nhằm thu được dữ liệu và hình ảnh tốt nhất từ mỗi cuộc chạm trán. Chúng tôi có dịp được chứng kiến hải cẩu và cá mập tham gia vào trận chiến sinh tử cách xa chừng 20-30m. Mọi người đều cảm thấy kính trọng cả hai loài này sau chuyến đi. Trong nhiều năm, chúng tôi đã ghi được dữ liệu cụ thể về những loại cá mập chúng tôi nhìn thấy, chẳng hạn như dấu vết trên cơ thể, tình trạng thương tích và các đặc điểm khác thường khác. Dữ liệu này được nhiều nhóm trên thế giới sử dụng nhằm hiểu rõ hơn về cá mập.

Tại Nam Phi, du khách và ngư dân có đe doạ cá mập không?

- Chắc chắn rồi. Mặc dù cá mập lớn được bảo vệ tại Nam Phi song luật gần như là trên giấy, ít được thực hiện. Các nhà chức trách vẫn chưa nhận ra tầm quan trọng của việc bảo vệ các nguồn cá mập. Mặc dù tạo việc làm trong ngành du lịch là một trong những mục tiêu then chốt song họ không nhận ra rằng nếu không có tài nguyên ở đó, cũng sẽ không có du lịch.
 

Việc đánh bắt bất hợp pháp cá mập trắng diễn ra công khai ở Nam Phi. Thủ phạm trơ tráo tới mức quảng cáo hoạt động của chúng trên một vài tạp chí đánh cá tiêu khiển lớn nhất thế giới. Việc đánh bắt nhiều loài cá mập thương mại cũng không được kiểm soát và hiện không có quy định nào để ngăn chặn sự cạn kiệt nguồn cá mập của chúng ta. Trong nhiều chuyến lặn với cá mập mako, chúng tôi đã nhìn thấy các lưới câu có nhiều lưỡi gắn mồi dài nhiều kilomet, nhằm vào cá mập mako và cá mập xanh.

Ngoài ra, những người giàu có, thích câu cá tại Nam Phi cũng nhằm vào cá mập. Khi bắt được loài vật này, ít người trong số họ thả chúng mà bán cá mập với giá rẻ mạt. Mối đe doạ của du khách dường như quá nhỏ so với hoạt động đánh bắt thương mại. Tuy nhiên, vấn đề lại nằm ở chỗ những người tổ chức các chuyến xem cá mập. Trong loại hình du lịch mà trong đó người lặn bị nhốt trong lồng để xem cá mập trắng, nhiều người điều hành sử dụng gan và đầu cá mập để thu hút cá mập trắng. Loại hình du lịch này phổ biến tới mức đã tạo ra nhu cầu đánh bắt cá mập bò - một loài đang suy giảm nhanh về số lượng. Rõ ràng, điều này đi ngược với mong muốn chỉ cho du khách vẻ đẹp của cá mập cũng như nỗ lực bảo vệ chúng.

Trên bờ biển Natal của Nam Phi, cá mập răng gồ ghề đã thu hút hàng nghìn người lặn mỗi năm. Một số nhân viên điều hành du lịch trong khu vực này không để cho cá mập nghỉ ngơi trong suốt thời kỳ mang thai. Khách hàng của họ được phép quấy rầy cá mập chỉ để có được một tấm ảnh hoặc tiến gần tới chúng.
 

Cú đớp của cá mập trắng lớn.

Một mối đe doạ nữa đối với các loài cá mập lớn dọc bờ biển Nam Phi là... Hội đồng Cá mập Natal. Hội đồng này cho quây lưới hàng trăm kilomet bãi biển, khiến cho hàng nghìn cá mập chết mỗi năm, trong đó có trừng 60 cá mập lớn. Lưới được chăng nhằm bảo vệ người tắm biển. Mặc dầu vậy, bãi biển Cape Coast, nơi có nhiều cá mập trắng nhất, không quây lưới và số vụ cá mập tấn công trong mười năm qua không tăng. Hàng rào điện cũng được sử dụng ở Nam Phi để xua cá mập khỏi các khu vực có người tắm. Biện pháp này có thể được triển khai tại nhiều vùng nữa.

Mục tiêu của chúng tôi là làm cho nhiều người ý thức về vẻ đẹp và tầm quan trọng của cá mập, những mối đe doạ mà chúng đói mặt và những việc chúng ta có thể làm để bảo vệ cá mập.